Zoals op mijn website staat vermeld, heb ik een orthomoleculaire en integrale bril op. Omdat het niet alleen draait om voeding, maar grotendeels om de leefstijlveranderingen die nodig zijn tot het creëren van een gezond lichaam en gebalanceerde geest.
Er bestaat niet er is niet één manier die voor iedereen werkt. Daarom pak ik graag bij elke client weer een andere combinatie van de reguliere en orthomoleculaire geneeskunde, dit soms in combinatie met een eeuwenoude zienswijze: Ayurveda.
Want Ayurveda is misschien niet volledig dichtgetimmerd met wetenschappelijk bewijs, maar wél 6000 jaar oude kennis - en die bestaat niet voor niets nog steeds. Ayurveda bevat zachte tools en tricks die makkelijk te implementeren zijn in jouw dagelijkse leven.
De Ayurveda gaat - kort gezegd - uit van drie dosha's, ofwel drie verschillende menstypen:
Vata, ook wel het Hert:
Kenmerken | veel nieuwe ideeën en projecten, energiek, enthousiast, veranderlijk, rommelig, weinig routine, spiritueel, gevoelig, spontaan, vrolijk en makkelijk meegaand in de omstandigheden.
Elementen | lucht & ether
Tijden | 0200-0600 & 1400-1800 uur
Seizoen | herfst
Kwaliteiten | droog, licht, koud, ruw, subtiel & beweeglijk
Vata levensfase | rond overgang tot einde van het leven
Talenten | creativiteit & enthousiasme
Uitdagingen | moeite met focus, dingen afmaken & genoeg rust nemen
Pitta, ook wel de Tijger:
Kenmerken | houd van actie, neiging tot workaholic, gek op schema's en to-do lijstjes, resultaatgericht, controle willen houden, goede leider, zelfvertrouwen, verbaal sterk, intelligent, vind discussies interessant, houd van winnen en wil oplossingen voor alles. Kan erg gepassioneerd zijn, intens, efficiënt en vurig.
Elementen | vuur & water
Tijden | 2200-0200 & 1000-1400 uur
Seizoen | zomer
Kwaliteiten | olieachtig, scherp, heet, licht, penetrant, verspreidend & vloeibaar
Pitta levensfase | puberteit tot overgang
Talenten | doorzettingsvermogen, intelligent, zelfverzekerd, natuurlijke leider
Uitdagingen | boosheid, irritatie, woede, burn-out
Kapha, ook we de Olifant:
Kenmerken | stabiliteit, verbinding, structuur, liefdevol, betrouwbaar, introvert, verlegen, heeft een olifanten-geheugen, kan hierdoor lang blijven hangen in een voor haar/hem kwetsende opmerking. Verder is Kapha weinig ziek en houdt niet zo van verandering.
Elementen | aarde & water
Tijden | 0600-1000 & 1800-2200 uur
Seizoen | winter & vroege voorjaar
Kwaliteiten | zwaar, olieachtig, koud, langzaam, glad, zacht & stabiel
Kapha levensfase | geboorte tot puberteit
Talenten | stabiel, kalm, liefdevol, zorgzaam
Uitdagingen | veranderingen, iets nieuws starten, aan jezelf denken, in beweging blijven
Als jouw dosha(s) uit balans is/zijn, ervaar je een disbalans. Je zit minder lekker in je vel en voelt een overdrive of juist een lamlendigheid intern gaande.
Een voorbeeld: ik ben grotendeels Pitta met wat Vata. De zomer vind ik soms heftig vanwege de warmte en vaak drukke planning. Ik heb de neiging om dan nog drukker, vlotter, passievoller en gehaaster te gaan leven. Op zo'n moment is er (te)veel intern vuur aanwezig. Als ik dit niet kwijt kan, kukel ik over het randje en voel ik me snel geïrriteerd. Dit is vaak het eerste signaal waarvan ik weet Hé, er wringt iets. Als dit te lang duurt, wil ik controle behouden op zo'n beetje alles in het leven en ervaar ik snel(ler) boosheid of woede. Dit alles omdat ik simpelweg mijn warmte niet kwijt kan.
Op zo'n moment grijp ik naar verkoelende tools. In eerste plaats meer rust en ontspanning, dit vinden Pitta's erg lastig - guilty. Vervolgens zijn tricks zoals het vermijden van gemberthee en juist (afgekoelde) muntthee drinken, minder cacao gebruiken maar juist kardemom en met de voetjes in het koele gras en de schaduw opzoeken in plaats van liggen bakken in de zon.
Hierbij wat praktische voorbeelden van hoe je een maaltijd goed kan opbouwen vanuit de Ayurvedische inzichten.
De volgende punten zijn gebaseerd op mijn bij dosha;s: Pitta (vuur) en Vatha (lucht). Ben jij een Kapha? Scroll dan een stukje omlaag!
Maaltijden zijn warm, verwarmend en voedend. Dit zorgt voor comfort, verwarming en een goed brandende agni, ofwel jouw verteringsvuur. Koude producten kan deze agni, gezien vanuit de Ayurveda, juist verlagen en vertragen.
Maaltijden bevatten bij voorkeur gegaarde groenten. Dit is goed voor de dosha Vata. Als deze wat uit balans is, kan ik soms wat moeite hebben met verteren. Pitta heeft daarentegen een sterke spijsvertering en kan hierdoor wat meer hebben qua rauwe groenten en zware kost.
Een maaltijd bevat idealiter wat vetten zoals een eitje, avocado, noten/pitten, olijven of kokosmelk. Dit is goed de dosha Vatha tijdens koud en droog weer en degene die een neiging heeft tot een droge huid. Eieren (eigeel) is juist weer wat Pitta-verhogend als je dit teveel eet.
Een klein pepertje kán het verteringsvuur (agni) ondersteunen. Deze is in de winter op haar laagste pitje. Echter, als mijn Pitta (vuur) te hoog is, laat ik dit achterwege.
Ui en knoflook bak ik graag eerst in wat ghee (geklaarde boter), zo wordt de pittigheid vervangen door zoet. Dit is minder een aanslag op Pitta en beter verteerbaar voor Vata.
Een maaltijd bevat alle smaken, van zoet, zoals pastinaak/pompoen, tot bitter/wrang zoals kiemen.
Bijna alle fruitsoorten en groentesoorten zijn goed voor Pitta-Vata, behalve de verzurende groenten als peper, paprika, tomaat, aubergine voor Pitta en koolsoorten voor Vata.
Kalkoen en kip zijn prima voor beiden dosha's. Net als vis, schaal- en schelpdieren.
De meeste granen zijn prima. Alleen gedroogde granen liever niet voor Vata, zoals (rijst-/mais)crackers, deze bevatten teveel 'lucht'.
Zuivel is voor Vata prima (behalve ijs, te koud) en Pitta kan dit beter vermijden, op wat ghee (geklaarde boter) na.
Ideale kruiden voor Pitta-Vata zijn komijn, koriander, venkel, munt, kardemom, saffraan, asafoetida, nootmuskaat, kaneel.
Ben jij een Kapha? Dan helpen de volgende maaltijdtips:
Juist wel bittere en scherpe groenten (broccoli, spruitjes, ui, prei, kool en prei), minder de groenten die veel vocht bevatten (pompoen, komkommer, courgette).
Gebruik vooral scherpe en verhittende kruiden voor het spijsverteringsvuur. Deze mag juist wat worden aangewakkerd bij Kapha - in tegenstelling tot Pitta, waarbij de agni soms juist te hoog is!
De vertering van Kapha gaat langzamer. Hierdoor wordt geadviseerd om wat minder koolhydraten te eten dan bijvoorbeeld Pitta en Vata. Ook zijn vlees, zuivel en noten zwaar te verteren voor je.
Fruit kan dan weer wel, echter niet teveel vanwege nat en koude eigenschappen van Kapha (water & aarde). Kies voor het verwarmen van fruit, zoals een appeltje met kaneel of warme bessen.
Drink alleen als je echt dorst hebt. Gemberthee ondersteund het spijsverteringsvuurtje wederom.
Wil jij weten welk type jij bent? Check online een dosha-test of de meiden van Alles over Ayurveda.
Kortom, Ayurveda geeft je simpele tips die je lijf en leven net weer wat sneller in balans kunnen brengen. Ben jij nieuwsgierig naar meer informatie hierover of tips? Neem gerust contact met me op, dan kunnen we samen kijken hoe we deze of dit soort praktische tools kunnen implementeren in jouw leven!
Bron: Alles over Ayurveda - Marleen Dijkhoff & Cielke Sijben, uitgeverij Spectrum.